امروزه در بیشتر مراکز تجاری و تفریحی و حتی اداری چند طبقه از پله برقی به جای پله های قدیمی استفاده می شود. این سازه که امکان جابجایی چندین نفر را به صورت هم زمان دارد، تردد افراد بین طبقات ساختمان هایی مثل مراکز خرید، ایستگاه های مترو و … را راحت کرده است. وجود تجهیزات الکتریکی و مکانیکی در انواع مختلف پله‌برقی، باعث شده که مدت زمان تردد افراد با این سازه، حتی از آسانسور هم کمتر شود. پلکان پله برقی همواره در یک چرخه تکراری در گردش هستند و به لطف وجود موتورهای قدرتمند، امکان تحمل وزن افراد ایستاده روی پله ها نیز فراهم شده است. شرکت پارت تدبیر شکیبا به عنوان یکی از ارائه دهندگان موفق خدمات پله‌برقی، برای نصب و راه اندازی، سرویس و نگهداری و تعمیر و تعویض اجزای مختلف این سازه در خدمت شماست. برای آشنایی با قطعات پله برقی، انواع مدل ها و نکات کاربردی دیگر در خصوص این سازه، ادامه مطلب را مطالعه کنید.
پله برقی چیست؟
پله برقی از مجموعه ای از پله ها تشکیل شده است که توسط نیروی الکتریکی به بالا یا پایین منتقل می‌شوند. تعداد زیادی از افراد می توانند روی پله ها بایستند و به واسطه حرکتی که توسط موتور ایجاد می شود، از طبقه ای به طبقه دیگر بروند. این سازه به ویژه در پاساژها و فروشگاه‌های بزرگ، ایستگاه‌های راه آهن و فرودگاه ها کاربرد داشته و از آن برای جابجایی هرچه سریع تر و راحت تر افراد بین طبقات استفاده می شود. جسی دبلیو رنو در سال 1891 یک کمربند شیب دار با زاویه 25 درجه اختراع کرد که به نوعی می توان آن را نسخه اولیه پله برقی به شمار آورد. این اختراع، درواقع یک هندریل ثابت بود و اولین پلکان متحرک در سال 1900 در نمایشگاه پاریس به نمایش گذاشته شد. پس از آن پله برقی به عنوان یک سازه کاربردی در مکان های عمومی مورد استفاده قرار گرفت.
تاریخچه پله‌برقی
اولین ثبت اختراع پله‌برقی در سال ۱۸۵۹ توسط تامان ایمز از ماساچوست آمریکا ثبت گردید. ایده اولیه پله برقی ترکیب پله‌های گردان بود که این ایده اولیه از این فراتر نرفت. این اولین ثبت اختراع پله‌برقی به شماره ۲۵۰۷۶ و عموماً به عنوان اولین پله‌برقی جهان شناخته شد اما ایمز قادر به استفاده عملی از این اختراع نبود او در سال ۱۸۶۰ درگذشت؛ در واقع ایده پله‌برقی اولیه هرگز ساخته نشد. طرح اولین پله‌برقی مثلث متساوی الاضلاع را تشکیل می‌داد که مسافران را ملزم میکرد برای سوار شدن روی پله‌برقی بپرند.
انواع پله‌برقی
پله برقی از نظر نوع کاربری دارای مدل های مختلفی است. به عنوان مثال در مکان های تجاری باید از پله‌برقی های تجاری استفاده شود که ساعت کاری 12 ساعته دارند و جمعیت در آنها به صورت متوازن جابجا می شود. پله‌برقی نیمه تجاری هم نوع دیگری از این سازه است که به صورت شبانه روزی کار می کند و مناسب مکان هایی است که رفت و آمد در آنها 24 ساعته است. به عنوان بخشی دیگر از انواع پله برقی هم می توان به موارد زیر اشاره کرد:
پله‌برقی ۳۰ درجه
زاویه بین سطح پله ها و سطح زمین در این مدلها ۳۰ درجه بوده و براساس زاویه بین پله ها نامگذاری شده است. جالب است بدانید که پله برقی های 30 درجه، امن ترین نوع برای افراد استفاده کننده از این سازه است.
پله برقی ۳۵ درجه
یکی دیگر از انواع پله‌برقی، مدل 35 درجه است که زاویه بین سطح زمین و سطح پله ها در آن، ۳۵ درجه است. این مدل از نظر امنیت هم در جایگاه خوبی قرار دارد.
پیاده روی متحرک شیبدار
این مدلپله‌برقی که با عنوان پیاده روی متحرک شیبدار شناخته می شود، فاقد پله بوده و دارای یک سطح متحرک با شیب بسیار کم و یا حتی بدون شیب است. این نوع معمولا برای جابجایی افراد یا وسایل بین دو یا چند نقطع مختلف مورد استفاده قرار می گیرد.
پله برقی تجاری
تمام پله‌برقی هایی که در مراکز خرید، فروشگاه ها و اماکن عمومی نصب شده اند، از نوع تجاری هستند. درواقع این نوع پله برقی برای فضاهایی مناسب است که ساعت کاری آنها کمتر از 12 ساعت در روز است.
پله‌برقی های نیمه تجاری
در اماکنی همچون مترو یا مراکزی که به صورت 24 ساعته فعال هستند و جمعیت در آنها تردد دارد، بهترین گزینه ممکن، پله برقی نیمه تجاری است. این پله‌برقی ها یا در داخل ساختمان هایی که همواره مسیر رفت و آمد هستند نصب شده اند و یا خارج از ساختمان با پوشش کامل، قابل استفاده هستند.
پله برقی غیرتجاری
در مراکزی که در تمامی ساعات شبانه روز، تردد بالایی در آنها انجام می شود، باید از پله برقی غیرتجاری استفاده کرد. ذکر این نکته ضروری است که پله برقی های غیرتجاری بسیار سنگین و گران قیمت هستند و برای نصب و اجرا و یا تعمیر آنها باید از کارشناسان و تکنسین های مجرب کمک گرفت.
قطعات پله برقی
حالا که با انواع پله برقی و ماهیت این سازه آشنا شدید، بد نیست که قطعات آن را نیز بشناسید. پله برقی، با مجموعه ای از قطعات الکتریکی و حرکتی کار می کند که هریک از آنها وظیفه خاصی بر عهده دارند. به طور کلی پله برقی ها از دو بخش مکانیکی و الکتریکی ساخته شده اند که در ادامه، اجزای هریک از این بخش ها را دقیق تر معرفی می کنیم:
قطعات مکانیکی پله‌برقی
استپ یا پله :پله ها معمولا از دو نوع آلومینیوم دایکست با آلیاژ هستند و از جنس آهن ساخته می شوند.
موتور : یکی از مهم ترین قطعات پله‌برقی، موتور است که برای ارتفاع و ظرفیت های بیشتر، از مدل های با توان بالاتر آن استفاده می شود.
گیربکس :گیربکس به کار رفته در اغلب مدل های پله‌برقی، معمولا از نوع کوپل مستقیم با موتور است.
کامب یا شانه : یکی دیگر از قطعات پپله‌برقی، شانه است که بیشتر تولید کنندگان، آن را از جنس آلومینیوم یا پلاستیک می سازند.
مگنت ترمز :نیول چین یا مجموعه بلبرینگ سر قوس یا زنجیر سر خم پله‌برقی
فلکه هندریل یا فرکشن ویل
پمپ روغنکاری پله‌برقی
دریچه یا درایو بالا و پایین
شیشه
زنجیر جهت حرکت هندریل ها
اسکلت (شامل دو نوع نبشی یا قوطی با رنگ کوره ای یا گالوانیزه)
قطعات الکترونیکی پله‌برقی
همانطور که در بخش های قبل هم اشاره کردیم، پله‌برقی علاوه بر اجزای مکانیکی، قطعات الکترونیکی هم دارد. اجزایی مثل تابلو برق، کنتاکتورهای فرمان، کنترل فاز، سنسور استپ میسینگ، سنسور اضافه بار، میکرو سویچ مدل های مختلف با کارآیی متفاوت، سویچ استارت، سویچ استپ، برد ترمز، پی ال سی plc یا مغز الکترونیکی قابل برنامه ریزی، ترانس با ولتاژ های متفاوت، نمایشگر ورودی یا جهت نما و نمایشگر، بخشی از مهم ترین قطعات الکترونیکی پلخ برقی به شمار می روند. نیروی مورد نیاز برای کار کردن این قطعات هم توسط موتور تامین می شود.
موتور پله برقی
با توجه به اهمیت بالای موتور پله برقی، بد نیست که اطلاعات بیشتری در مورد این قطعه داشته باشید. این قطعه معمولا از نوع چهار یا شش قطبی بوده و هرگاه تعداد قطب های موتور افزایش یابد، مکانیزم حرکتی آن نیز نرمتر می شود. با توجه به برند و مدل پله برقی، موتور آن در موتور خانه واقع در ایستگاه بالا و یا در داخل سازه اصلی نصب و تعبیه می شود. نکته دیگر این که موتور، عملیات تولید و انتقال قدرت و تغییر گشتاور (قدرت)، دور موتور و نیز جهت حرکت را انجام می دهد تا دیگر اجزای سازه به حرکت درآمده و به درستی کار کنند. همچنین بد نیست که بدانید این موتور معمولا کوپل شده با گیربکس است و نیروی الکتریکی را به نیروی مکانیکی تبدیل کرده و توسط زنجیر پله‌برقی و به کمک چرخ دنده ای بزرگ به استپ چین منتقل می نماید. به طور کلی موتور پله‌برقی ها را با توجه به مواردی مانند طول پله‌برقی، ارتفاع و عرض آن محاسبه و انتخاب می کنند. پله هایی با عرض کمتر و طول مسیر پایین به موتور ۵.۵ کیلوات نیاز دارند. هرچه عرض و ظرفیت پله بیشتر شود، موتور ها به ۷.۵ یا ۸ کیلووات تغییر می کنند. در پله‌برقی های سنگین و بزرگ نیز باید از موتورهایی با توان ۱۱ کیلوات استفاده کرد؛ در غیر این صورت ممکن است فشار زیادی به موتور وارد شده و این قطعه از کار بیفتد.
سرویس و نگهداری پله برقی
بسیار مهم است که سرویس پله برقی به صورت منظم انجام شده و نگهداری درستی از این سازه شود. اگر در سرویس و نگهداری پله برقی کوتاهی کنید، بسیار زودتر از حالت عادی، شاهد فرسودگی و آسیب دیدگی این سازه خواهید بود. این درحالی است که با سرویس دوره ای و منظم پله‌برقی می توان از خرابی این سازه جلوگیری کرده و عمر کاری آن را به میزان قابل توجهی افزایش داد. برای سرویس کردن پله برقی، باید قطعات و تجهیزات مختلف این سازه را به خوبی بررسی و تمیز کنید. ممکن است قطعات مکانیکی نیاز به روغن کاری یا تعویض داشته باشند. همچنین ممکن است اجزای الکترونیکی در گذر زمان فرسوده شده و نیازمند تعمیر یا حتی تعویض باشند. توصیه می کنیم که با کمک گرفتن از سرویس کاران حرفه ای و مجرب، پله‌برقی را به صورت منظم سرویس کنید تا کمتر شاهد خرابی و آسیب دیدگی آن باشید.
ابعاد پله برقی
یکی دیگر از نکات مهمی که باید در مورد پله برقی بدانید، ابعاد آن است. ابعاد این سازه با توجه به استانداردهای خاصی تعیین می شود و بسته به نوع کاربری، متفاوت است. حتی فضایی که ر در آن نصب می شود هم در تعیین اندازه آن تاثیرگذار است. پله برقی های بسیار بزرگ، برای مراکزی که رفت و آمد در آنها محدود است، کاربردی نبوده و تنها هزینه ها را افزایش می دهند. این درحالی است که پله های کوچک هم به هیچ عنوان مناسب مراکز پر تردد نیستند. بد نیست بدانید که طبق استاندارد EN115 زاویه شیب پله‌برقی ارتباط مستقیمی با ارتفاع آن، یعنی فاصله کف تا کف دو طبقه متوالی دارد. درواقع این استاندارد می گوید که اگر ارتفاع پله برقی کمتر از ۶ متر باشد، شیب آن باید طوری طراحی شود که اندازه سازه از ۳۵ درجه بیشتر نشود.
امنیت پله برقی
اگرچه پله برقی سازه ای کاربردی است که تردد بین طبقات یک ساختمان را برای افراد راحت تر می کند، اما عدم رعایت نکات ایمنی در خصوص این سازه می تواند خطرات بسیاری را برای استفاده کنندگان ایجاد کند. امنیت پله‌برقی مسئله ای است که سازندگان باید به آن توجه کافی داشته باشند. استفاده از متریال با کیفیت و مواد ایستا و با قدرت بالا در ساخت پله ها و دیگر بخش های پله برقی، به امنیت هرچه بیشتر آن کمک می کند. اما افرادی که از این سازه استفاده می کنند هم باید نکاتی را در جهت افزایش هرچه بیشتر امنیت خود رعایت کنند. بخشی از مهم ترین موارد ایمنی در استفاده از پله‌برقی عبارتند از:
به آرامی راه رفتن
بسیار مهم است که روی پله برقی ثابت بایستید و یا در صورت حرکت کردن، به آرامی راه بروید. بسیاری از افراد زمانی که عجله دارند پله‌های برقی را طی می‌کنند تا بتوانند زودتر به نقطه مورد نظر خود برسند. اگر این کار با عجله و سرعت بالا انجام شود، خطر افتادن عابر و آسیب دیدگی او بسیار بالا خواهد بود.
استفاده از دستگیره پله برقی
یکی دیگر از نکات مهمی که موجب افزایش امنیت پله برقی می شود، استفاده از دستگیره های تعبیه شده در این سازه است. در حین بالا رفتن و پایین رفتن از پله برقی، بهتر است که دستگیره را بگیرید تا تعادل شما حفظ شود.
روبه جلو ایستادن
توصیه می شود که هنگام استفاده از پله برقی، رو به جلو بایستید. این کار به شما کمک می کند که تعادل خود را روی پله برقی حفظ کرده و زمانی که پله برقی شلوغ است با بقیه افراد برخورد نکنید.
نصب پله برقی
نکته دیگری که باید در مورد پله برقی بدانید، نصب این سازه است که یکی از مهم ترین مراحل استفاده از این سازه به شمار می رود. اگر قطعات و بخش های پله‌برقی، به درستی و با رعایت کامل نکات و شرایط مورد نیاز نصب شوند، عملکرد آن درست و بی نقص خواهد بود. در غیر این صورت نه تنها سازه به درستی کار نمی کند، ممکن است خطراتی هم به وجود آمده و امنیت مسافران را تهدید کنند. دقت کنید که پله برقی باید دقیقا روی تیره های اصلی سازه قرار بگیرد. نصاب های پله‌برقی معتقدند که نباید از جوشکاری یا پیچ بر روی نشیمن این سازه استفاده شود. پله‌برقی های بزرگ و بالای 6 متر، نیاز به یک پایه میانی دارند تا استحکام کافی داشته باشند. همچنین باید به این مسئله هم توجه ویژه داشته باشید که نصب و اجرای پله‌برقی نیاز به تجهیزات ویژه ای هم دارد که عدم استفاده از آنها مانع از کامل شدن فرایند نصب می شود. در مجموع بهتر است تمامی مراحل طراحی و نصب پله برقی توسط نصاب های حرفه ای و افرادی انجام شود که در این زمینه دوره دیده اند و از مهارت کافی برخوردار هستند.
تعمیر پله‌برقی
پله برقی هم مانند دیگر تجهیزات و سازه های الکترونیکی، بر اثر گذشت زمان، استفاده نادرست و سایر عوامل، آسیب دیده و نیاز به تعمیر دارد. زمانی که هریک از قطعات الکترونیکی یا مکانیکی این سازه به هر دلیلی آسیب دیده و یا از کار بیفتد، باید آنها را تعمیر و یا در صورت نیاز، تعویض کرد. بسیار مهم است که عیب یابی و تعمیر پله برقی توسط افراد ماهر و مجرب انجام شود. درواقع تعمیرکار باید به درستی این سازه را عیب یابی کرده و در صورت نیاز به تعویض قطعات، از با کیفیت ترین نمونه ها استفاده کند. در صورتی که پله برقی به درستی تعمیر نشده و یا ایرادات آن باقی بمانند، احتمال تشدید آسیب دیده سازه بیشتر خواهد شد. در چنین شرایطی ممکن است خطراتی متوجه عابرین شده و امنیت آنها را تهدید کند. در صورت نیاز به دریافت خدمات مربوط به تعمیرات پله برقی، می توانید از تکنسین های مجرب در مجموعه پارت تدبیر شکیبا کمک بگیرید. همکاران ما تمامی مراحل تعمیر این سازه و تعویض اجزای آن را در بالاترین سطح کیفی انجام می دهند تا پله برقی، بهترین کیفیت را داشته باشد.
مزایای پله برقی
استفاده از پله برقی در مراکز عمومی، تجاری و تفریحی چند طبقه، مزایای بسیاری دارد. این سازه بیشترین ظرفیت جابه‌جایی عمودی را در بین دستگاه های مشابه نظیر آسانسور دارد و از طرفی سرعت جابجایی آن نیز بالاست. همچنین با استفاده از پله‌برقی، جابجایی بین طبقات بسیار راحت تر انجام می شود. افرادی که از پله‌برقی در مراکز تجاری استفاده می کنند، می توانند در حین تردد بین طبقات، مغازه ها و ویترین های آنها را ببینند و این مسئله، یک فرصت عالی برای دیده شدن کسب و کارهای مجمتع ها به شمار می رود. بسیاری از طبقات بالایی مرکز تجاری در ایران به دلیل عدم وجود پله برقی با تردد بسیار کمتری مواجه هستند و به همان نسبت رونق کسب و کار در آنها بسیار کمتر است؛ این درحالی است که با نصب این سازه، صاحبان مشاغل تاثیر آن را در افزایش بازدید خواهند دید.
خرید پله‌برقی
برای خرید پله‌برقی، باید به فاکتورهای مختلفی از جمله نوع کاربری، ظرفیت، قیمت و … توجه کنید. بسیار مهم است پله‌برقی که انتخاب می کنید، با ساختمان مورد نظر شما و میزان عبور و مرور افراد در آن سازگاری داشته باشد. کیفیت ساخت فاکتور دیگری است که در ماندگاری و کیفیت کار این سازه تاثیرگذار است. اگر بودجه کافی ندارید، می توانید از پله برقی های استوک به جای نمونه های نو استفاده کنید؛ البته باید از سالم بودن سازه و اجزای مختلف آن مطمئن شوید. در نهایت بهتر است با توجه به بودجه ای که دارید، مناسب ترین پله برقی را برای ساختمان مورد نظرتان انتخاب کنید تا بیشترین بازدهی را از آن دریافت کنید.
